Van een sterke naar een zwakke flexmarkt

Nederland telt inmiddels bijna 2 miljoen (ruim 1.78 miljoen volgens de Kamer van Koophandel) zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) – van creatieve professionals tot bouwvakkers, van pakketbezorgers tot consultants (vaak, dus niet allemaal) . Hun bijdrage aan de economie is onmiskenbaar, hun flexibiliteit een zegen voor opdrachtgevers. Toch zitten ze in een sociale spagaat: ons stelsel van sociale zekerheid is nog altijd vooral afgestemd op, en alleen toegankelijk voor, werknemers. Het gevolg: onzekerheid, scheve concurrentie en een groeiende kloof tussen vrijheid en vangnet. We stuiten op drie hardnekkige problemen: (1) de gebrekkige dekking van het sociale stelsel voor zelfstandigen, (2) de bescherming van gedwongen of schijnzelfstandigen, en (3) het hardnekkige feit dat veel mensen denken dat veel zelfstandigen hun eigen risico’s – ziekte, ouderdom, armoede – onvoldoende afdekken. De werkelijke cijfers lees je hier .

De aanpak schijnzelfstandigheid gaat niet over het beschermen van kwetsbare werkenden.

Op verzoek weerleggen we ook enkele misvattingen over gedwongen zzp'ers. Die zijn er, maar de meesten (9 op 10) zijn juist heel blij.

"Ze zijn onverzekerd, hebben geen pensioen, ze dragen niet bij en zijn dus kwetsbaar"

Als mede-oprichter van Comité Zzp zie, hoor en lees ik dagelijks de uitdagingen waar zzp'ers én opdrachtgevers tegenaan lopen bij de handhaving door de Belastingdienst. Vanaf 1 januari 2025 controleert de Belastingdienst namelijk strenger op schijnzelfstandigheid. Dit zorgt voor veel onzekerheid in de markt. Zzp'ers worden slachtoffer van beleid en verdienen echt gehoord te worden. De arbeidsmarkt bestaat uit 3 groepen. Werkgevers, zzp'ers en werknemers. De aantallen zouden ook eerlijker verdeeld kunnen worden in de adviesorganen. In het verleden was er een zogenaamde "handhavingspauze" waarbij boetes nauwelijks werden opgelegd. Nu die voorbij is, moet iedereen aantonen dat hun arbeidsrelatie klopt. Het lastige is dat de Wet vaak onduidelijk is over wat nu écht zelfstandig ondernemerschap betekent. Wanneer is er sprake van zelfstandigheid en wanneer van een (fictief) dienstverband? De praktijk is vaak genuanceerder dan de regels vermoeden. Dat is en blijft een ingewikkeld verhaal en de Webmodule maakt het niet beter. In 2025 geldt als overgangsjaar met een zogeheten "zachte landing". Wie onverhoopt (niet bewust dus) in de fout gaat, krijgt eerst een waarschuwing en de kans om orde op zaken te stellen. Dit biedt betrokkenen tijd om samen hun afspraken opnieuw te bekijken. Het slechte nieuws is dus dat de zzp'er, ondernemer én de economie het kind van de rekening zijn door het bizarre beleid. Er is ook goed nieuws. Als zzp'ers willen we niet machteloos staan. Comité Zzp bundelt de krachten van meer dan 1,6 miljoen zzp'ers in Nederland. We hebben eerder al meer dan 11.500 handtekeningen verzameld voor onze petitie die wij aan de vaste Kamercommissie hebben aangeboden. Al honderden zzp'ers hebben inmiddels hun input gegeven bij onze gezamenlijke klacht bij de Nationale Ombudsman en de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Deze collectieve actie laat zien dat we als zzp-gemeenschap sterk staan wanneer we samenwerken. Door onze ervaringen te bundelen maken we de problemen zichtbaar voor beleidsmakers en zorgen we ervoor dat de stem van de zelfstandige ondernemer wordt gehoord. Wil jij ook je stem laten horen? Via de website van Comité ZZP kun je eenvoudig je klacht indienen. Door samen op te trekken versterken we onze positie en werken we naar een eerlijkere behandeling van zelfstandige ondernemers. Want zelfstandig werken is een recht, geen gunst. Samen zorgen we ervoor dat eerlijke zzp'ers ook als echte zelfstandige kunnen blijven werken. Dien je klacht in via www.comitezzp.nl/klachtombudsman en word onderdeel van de oplossing. Peer Goudsmit

De actie loopt door tot 1 september 2025 

Column door René Dongelmans "Demissionair minister zet een groep weg die bijna 20% van de gehele beroepsbevolking vertegenwoordigt. "

De val van het kabinet op 3 juni 2025 heeft ongetwijfeld belangrijke gevolgen voor de Wet DBA , de opvolgende wetgeving ( VBAR ) én de handhavingsplannen. Dit is te verwachten: 1. Verdere h andhaving (voorlopig) op pauze De geplande verdere intensivering van handhaving vanaf 1 januari 2025 (zoals aangekondigd door demissionair minister Van Gennip) stond al onder druk, maar is nu feitelijk on hold . Een nieuw kabinet zal eerst zelf richting moeten bepalen voordat de Belastingdienst of de Inspectie SZW handhavend op gaat treden. Verwachting: Beperkte handhaving zoals nu het geval is – alleen bij duidelijke kwaadwillendheid of flagrante schijnzelfstandigheid. 2. VBAR komt niet door de Kamer (voorlopig) Het wetsvoorstel VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties) is nog niet behandeld door de Tweede Kamer. Door de kabinetsval wordt behandeling opnieuw uitgesteld — en waarschijnlijk niet meer in deze vorm voortgezet . VVD, NSC en BBB hebben in debatten en hun verkiezingsprogramma’s kritiek geuit op de inbeddingstoets en de vergaande gevolgen van VBAR voor “gewone” zelfstandigen. PVV en BBB zijn uitgesproken vóór meer ruimte voor zelfstandigheid. Verwachting: Het wetsvoorstel VBAR sneuvelt , of wordt grondig herschreven onder een nieuw kabinet. 3. Nieuwe koers op zzp-beleid waarschijnlijk soepeler Als het kabinet-Schoof alsnog geformeerd wordt, is te verwachten dat: De nadruk verschuift van handhaving naar keuzevrijheid voor zelfstandig ondernemerschap . Minder focus komt te liggen op strenge toetsing van de arbeidsrelatie, en meer op transparante afspraken en administratieve vereenvoudiging. Er mogelijk een nieuw traject start om de positie van zelfstandig ondernemers wettelijk te verankeren , zónder dat alle vormen van inbedding verboden worden. Kortom, meer richting een Zelfstandigenwet zoals die inmiddels is voorgesteld. Verwachting: Een meer pragmatische aanpak , met aandacht voor bescherming onderin de markt, maar ruimte bovenin. 4. Tijd van onzekerheid voor opdrachtgevers en zzp’ers Totdat er duidelijkheid is over een regeerakkoord én nieuwe wetgeving: Blijft de praktijk juridisch grijs . Is het verstandig om als opdrachtgever met modelovereenkomsten of transparante opdrachten te werken. Wordt beleidsmatige duidelijkheid pas na de zomer van 2025 verwacht. De val van het kabinet op 3 juni 2025 vertraagt de invoering en handhaving van de Wet DBA-opvolgers. Totdat er een nieuw kabinet is met een andere koers, blijft de handhaving op afstand en is het wetsvoorstel VBAR vrijwel kansloos. Een soepeler en praktischer zzp-beleid ligt nu voor de hand — maar tot die tijd blijft onzekerheid troef. OPROEP! Geef jouw input mee voor de volgende bewindspersoon, in de vorm van een bezwaar tegen het huidige beleid bij de Nationale ombudsman en de ACM. Danielle van Wieringen